Esej Emanuela Ringelbluma (1900?1944) ? historyka i założyciela konspiracyjnej grupy ?Oneg Szabat? ? został spisany w ostatecznej postaci jesienią 1943 roku, gdy autor wraz z żoną i synem oraz ponad trzydziestoma innymi osobami ukrywał się na warszawskiej Ochocie. W kryjówce przy ulicy Grójeckiej powstał tekst, który miał być zarysem szerszego opracowania poświęconego relacjom polsko-żydowskim w czasie drugiej wojny światowej. Historyk ukazał w nim zarówno mroczne, jak i jaśniejsze strony wzajemnych stosunków. "Ringelblum nie miał możliwości ani też zamiaru przygotowania pełnego, metodycznego opracowania poświęconego stosunkom polsko-żydowskim. Już rozpoczynając swoją pracę, nadał jej podtytuł ?Uwagi i spostrzeżenia? i zastrzegł, że nie wyczerpuje ona tematu, jest tylko zarysem przyszłej monografii. [?] Zdawał sobie sprawę, że nie dysponuje pełną wiedzą, nie ma do dyspozycji wielu źródeł. Ostateczne i obiektywne opracowanie problemu uważał za możliwe po zakończeniu wojny. W swoim es...
Te wspomnienia przeczą wielu stereotypom na temat postawy Żydów podczas II wojny światowej. Mówią również niewygodną prawdę o polskim antysemityzmie, odsłaniają napięcia polsko-ukraińskie, ale przede wszystkim pokazują okrucieństwo Sowietów wobec podbitych narodów: Polaków, Ukraińców, Żydów. Po wejściu wojsk sowieckich na Kresy Wschodnie, jak pisze Salomon Leder: ?całe życie stało się w treści i formie wulgarne, nieznośne?. A wszelki opór skutkował utratą życia lub co najmniej wolności. Salomon Leder (1889?1960) ? urodził się w Rodatyczach, niedaleko Lwowa, w rodzinie żydowskiego dzierżawcy i zarządcy majątków ziemskich; doktor prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, adwokat, członek zarządu Gminy Żydowskiej w tym mieście, zaangażowany w życie społeczności Lwowa jako członek Rady Nadzorczej i radca prawny Centralnego Banku Spółdzielczego, członek Towarzystwa Humanitarnego B?nei B?rith ?Leopolis? i wiceprzewodniczący Krajowej Egzekutywy Organizacji Syjonistycznej Małopolski W...
