Pamiętnik Kalmana Rotger ber a (Karola Rotgebera, ur. 1887), pisany od 2 kwietnia do 12 czerwca 1943 r. w ukryciu na warszawskiej Pradze, jest jednym z najoryginalniejszych świadectw Zagłady. Tekst ten jest z jednej strony ? jak w wielu innych przypadkach ? wynikiem chęci udokumentowania własnych przeżyć, w tym śmierci jedynego syna. Ale Rotgerber nie jest jedynie kronikarzem wypadków, które notuje ?drżącą ręką przy huku armat?. Tego, czego był świadkiem, nie da się zrozumieć ani w ramach jednostkowego doświadczenia, ani w porządku historii, wpisuje więc świat getta w rzeczywistość transcendentną, kosmiczne zmagania dobra ze złem, a jego pamiętnik staje się swoistą skargą kierowaną do Boga. ?Ociężale posuwa się ręka trzymająca pióro. Smutek bezbrzeżny ogarnął całą istotę. Choć słońce jasno świeci, nie widać jakoś jasnego jutra. Swobodne ptaszęta wesoło świerkają, przeskakując i przelatując z miejsca na miejsce. W ich żywiole, w powietrzu wolno im wszystko. Toteż radują się, chwaląc ...
Ona: - Czy chodzenie tam to był grzech? Jak one już były martwe a tu bida była, to nie jest grzech. Tak se myślę.A pan myśli, że to był grzech, rąbać te ciała, szukać tam grosza jakiegoś?Ja: - To ludzie byli.Ona: - Ale nieżywe.To nie były incydenty ale proceder, który, niemal na masową skalę, trwał przez lata. Na terenie byłych obozów zagłady w Sobiborze i Bełżcu, w mogiłach setek tysięcy ofiar mieszkańcy pobliskich wsi i przyjezdni prowadzili wykopki w poszukiwaniu „żydowskiego złota”. "Na Icki” chodzili ojcowie i synowie, sąsiedzi, mężczyźni, kobiety i dzieci. Prochy zmieszane z ziemią przepłukiwali w rzece lub specjalnie wykopanych dołach z wodą, tzw. płuczkach. Paweł Piotr Reszka, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, w swojej nowej książce zbiera głosy układające się w przerażającą opowieść o zobojętnieniu, które pozwala traktować masowe mogiły jak złotonośne pola. Nie osądza jednak, lecz szuka odpowiedzi na pytania: jak to możliwe, że po Zagładzie mogła przyjść „gorączka z...
Martin Pollack zabiera czytelników w pełną nostalgii wędrówkę po świecie, którego centrum były Przemyśl i Drohobycz, „powietrze było pyszne i świeże”, na głównym placu miejskim mieszały się dziesiątki języków, a w lokalnej prasie opryszków traktowało się jak bohaterów. Jednocześnie to świat nierówności społecznych, biednych i brudnych sztetli, korupcji oraz wyzysku robotników z drohobyckich pól naftowych. „Po Galicji” to niezwykła podróż w czasie do epoki minionej, opowieść o tęsknocie za lepszym i dostatniejszym życiem. „Książka Martina Pollacka pokazuje, jak wielkie możliwości artystyczne i poznawcze zawiera ten rodzaj pisarstwa, który Clifford Geertz określa mianem gatunków zmąconych. Bo ’Po Galicji’ jest i nie jest reportażem literackim, jest i nie jest esejem historycznym, jest i nie jest książką z antropologii kulturowej. Nie jest, ale zarazem jest tym wszystkim jednocześnie. I to na sposób nowatorski i znakomity.” Ryszard Kapuściński EAN: 9788380495609Autor: Martin PollackTłu...
HISTORYCZNA PODRÓŻ W 75. ROCZNICĘ POWSTANIA PAŃSTWA IZRAELA Konstanty Gebert patrzy na Izrael ze szczególnej perspektywy: religijnego Żyda, a jednocześnie liberalnego demokraty, który osobiście angażował się w zwalczanie różnych form opresji w Polsce i na świecie. Jego opowieść o Izraelu jest barwna, ale bez lukru i bez prześlizgiwania się nad najtrudniejszymi dylematami. Fascynująca lektura. Maciej Kozłowski, dyplomata, były ambasador RP w Tel Awiwie Ta książka to fascynująca podróż w czasie przez wydarzenia, które doprowadziły do utworzenia, pomimo wielu przeciwności, współczesnej państwowości izraelskiej. Jest tu szerokie tło konfliktu między Izraelem i jego sąsiadami, w tym Palestyńczykami, oraz skala emocji, które tkwią w obu społecznościach. Ta bardzo wartościowa pozycja wskazuje też na zaskakujące podobieństwa między Polską i Izraelem. Polecam zainteresowanym historią i sytuacją Bliskiego Wschodu, a także osobom zamierzającym odwiedzić Izrael. Piotr Puchta, dyplomata, były...
Niniejsza praca to bardzo niepełna lista z krótkim opisem działań Polaków – znanych z nazwiska lub anonimowych – którzy w czasie okupacji niemieckiej przyczynili się do ratowania Żydów. W Słowniku pominięto nazwiska Sprawiedliwych odznaczonych przez Yad Vashem. Obszerny wstęp przedstawia codzienną rzeczywistość okupacyjną, w jakiej przyszło żyć Polakom i Żydom w latach 1939–1945. Opisuje sposoby udzielania pomocy oraz niebezpieczeństwa grożące osobom niosącym ratunek i ich rodzinom. ISBN: 978-83-7543-365-4EAN: 9788375433654Autor: Janina HeraOprawa: miękkaFormat: 16.5 x 23.5 cmLiczba stron: 498Rok wydania: 2014Ciężar: 0,822 kg Kategorie: Historia Polski 1939-1945 Historia Żydów II Wojna Światowa Słowniki biograficzne ...
W Izraelu mówią o sobie Polanim, Polacy. Choć od lat mieszkają we własnym, żydowskim kraju, podskórnie wciąż są związani z miejscem pochodzenia. Dzieli ich stosunek do Polski, uzależniony od roku i okoliczności wyjazdu, łączy sentyment do kultury i języka. I tęsknota za tym, co najlepiej im znane: zapachami, smakami, pejzażem, sposobem myślenia czy zachowania nieprzystającym do bliskowschodniej rzeczywistości. Na ślady tej tęsknoty, zwożonej do Izraela przez dekady, można trafić na każdym kroku. Karolina Przewrocka-Aderet wiedziona reporterską intuicją odnajduje niezwykłych Polanim i opowiada ich historie. Są tragiczne, sentymentalne, nieraz zabawne: czytamy o grupie Żydów, którzy w 1934 roku wyruszyli z Warszawy do Palestyny na rowerach, o wrocławiance, która wiosną 1948 roku przygotowała ceremonię ogłoszenia niepodległości kraju, o telawiwskim Gomułkowie, zamieszkiwanym przez emigrantów z lat 50., o polskich architektach uczestniczących w budowie Tel Awiwu. O tych, którzy do Polski ...
"Między 1941 a 1944 rokiem na okupowanych przez nazistów terenach radzieckich (...) zgładzono półtora miliona Żydów. Tak wielka liczba i ogrom cierpienia towarzyszącego tej zbrodni są niemal niemożliwe do wyobrażenia. Być może na początku najlepiej pomyśleć o jednej osobie, jednym członku rodziny, jednym dziecku zamordowanym półtora miliona razy w miastach, miasteczkach i lasach Białorusi..."Dzień 10 października 1941 roku okazał się ostatnim w życiu żydowskiej społeczności w białoruskiej wsi Krucza – wszyscy zostali rozstrzelani. Choć specjalne oddziały SS zwane Einsatzgruppen rutynowo przeprowadzały masowe egzekucje na froncie wschodnim, ta zbrodnia nie była ich dziełem. Popełniła ją z własnej inicjatywy regularna jednostka niemieckiej armii. Ta książka obala mit, że Wehrmacht nie odegrał żadnej znaczącej roli w Holokauście. Wydobywa z mroku mrożące krew w żyłach obrazy codziennego udziału zwykłych niemieckich żołnierzy w "ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej". Opowiada, jak ni...
Monografia Polscy Żydzi dla Niepodległej (1918-1939) pod redakcją Sławomira Jacka Żurka to publikacja niezwykle cenna, pokazująca udział społeczności żydowskiej w budowanie II Rzeczpospolitej. Książka składa się z trzech bloków tematycznych: Relacje polsko-sydowskie, Polscy Żydzi w służbie Niepodległej oraz Polacy, Niemcy, Ślązacy i Ukraińcy a kwestia żydowska. Jej zawartość przeczy forsowanej przez niektórych tezie, jakoby społeczność ta nie interesowała się losami kraju, w którym żyła od pokoleń. Polscy Żydzi nie tylko zawsze brali czynny udział w kolejnych zrywach narodowo-wyzwoleńczych jako frontowi żołnierze i lekarze wojskowi czy sanitariusze, lecz przede wszystkim - przez wieki służyli Polsce swoją pracą, majątkiem, wiedzą, umiejętnościami, tak jak czyniły to chociażby lubelskie rodziny Meyersonów czy Arnsztajnów. Jednocześnie wciąż niezmiennie z różnych stron doświadczali niechęci, a od niektórych Polaków nawet prześladowań, włącznie z pogromami. Mimo to podejmowali kolejne dzi...
"Monografia jest cennym wkładem naukowym w rozwój badań historycznych nad relacjami polsko-izraelskimi. W pierwszym rzędzie wzbudza uznanie rozległa geograficznie kwerenda archiwalna. Autorzy dotarli do mało znanych lub wręcz nieznanych dokumentów spoczywających w archiwach izraelskich oraz lwowskich. Nie zapomnieli także o wydawnictwach źródłowych oraz o szerokiej literaturze naukowej przedmiotu, która jest integralnym budulcem książki. Obok wykorzystania tradycyjnych źródeł historycznych, autorzy podjęli dość niekonwencjonalną próbę heurezy historycznej dzieł literatury pięknej, w tym liryki. Wspomniany zabieg badawczy bywa najczęściej stosowany przez historyków kultury staropolskiej. Powyższy trop badawczy jest zrozumiały w kontekście zadań antropologicznej szkoły historycznej, której reprezentantami są nasi autorzy. Podmiotami dziejów tej narracji są przede wszystkim zwykli, ale i zarazem niezwykli ludzie, migranci i osadnicy o często tragicznych życiorysach. W recenzowanej książ...
To była ostatnia rzecz, jakiej mogli się spodziewać esesmani. Sądzili, że mają przed sobą nie ludzi, ale podludzi – bezwartościowe istoty, pozbawione uczuć i woli, które bez sprzeciwu wykonają każdy rozkaz. Tak jak trudno sobie wyobrazić, że wytresowany pies nagle rzuci się na swego pana, tak trudno było dopuścić myśl, że więźniowie się zbuntują. W końcu spełniali straszną, odrażającą „pracę” już od miesięcy, a nawet lat. „Pracowali” w miejscu, w którym ich bracia znajdowali śmierć. Czasem okłamywali ofiary, kiedy te pytały, co stanie się z nimi za kilka minut, albo udawali, że nie słyszą ich pytań. Widzieli nagie kobiety i mężczyzn, wlekli ich zwłoki, wyrywali im złote zęby, zwłokom kobiet obcinali włosy, palili ciała i mielili ich kości. I tacy mieliby podnieść rękę na przedstawicieli rasy panów? Nigdy! Lecz właśnie to stało się w dzień szabatu, pierwszego miesiąca żydowskiego kalendarza, tiszri. 7 października 1944 roku wybuchło powstanie. Jedyne, do jakiego doszło w obozie zagła...
W 66 roku n.e. lokalne zamieszki w Cezarei, spowodowane przez Greków składających w ofierze ptaki przed synagogą, przerodziły się powstanie Żydów wymierzone w rzymskich panów. Wykorzystując sprzyjającą chwilę, powstańcy z powodzeniem zajęli Jerozolimę i odparli atak rzymskiego legata Syrii, Cestiusza Gallusa, który został pokonany podczas bitwy na przełęczy Beth Horon. Princeps Neron wysłał rzymskiego wodza Wespazjana razem z dodatkowymi wojskami. Ten, po zduszeniu buntu w Galilei, włączył się do walki o władzę nad Imperium, ostatecznie przejmując rządy. Jego syn, Tytus, pozostał na miejscu z zadaniem kontynuowania wojny, której kulminacyjnym punktem było oblężenie Jerozolimy w 70 roku n.e. Legiony bezlitośnie wyciskały z obrońców życie na każdym kroku, zostawiając za sobą tylko zgliszcza i śmierć. Apoteozą konfliktu był opór stawiony przez ostatnich obrońców Świątyni oraz jej całkowite zniszczenie, zwiastujące kres fizycznej obecności judaizmu. Resztki powstańców utrzymały się w górsk...
Jak daleko w głąb polskiej tożsamości sięgają żydowskie korzenie? Spalenie statutu kaliskiego przez narodowców w 2022 roku odbiło się na świecie szerokim echem. Międzynarodowa społeczność wyraziła swoje głębokie oburzenie, a dla Agnieszki Dobkiewicz był to impuls do przeprowadzenia własnego dziennikarskiego śledztwa. Od baśniowych ilustracji Jana Marcina Szancera, przez kaliskie lalki szirlejki, aż do koszernych pierników toruńskich – poszukuje odpowiedzi na pytanie, kiedy cudze zaczyna być własne, a (po)żydowskie przeistacza się w polskie. Razem z Autorką odkryjemy nieznaną historię „słowika wileńskiego getta”, dowiemy się, jak upiec prawdziwą chałkę, wysłuchamy przejmującego poematu muzycznego upamiętniającego zamordowaną w obozie żydowską dziewczynkę oraz poznamy hollywoodzką historię kryjącą się za „Legnickim spiskiem”. Dowiemy się również, co to znaczy być Żydem we współczesnej Polsce, gdzie kupić koszerne jedzenie oraz co dzieje się, gdy po polskim mieście chodzi się z gwiazdą ...
Żydzi polscy - wyrazista i stale obecna, przynajmniej od XIII wieku, społeczność kultywująca odrębność wyznaniową, kulturową i językową – już w czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów zrosła się z państwowością polską do tego stopnia, że dziś trudno jest wyobrazić sobie bez jej wkładu jakąkolwiek dziedzinę jej kultury, sztuki, czy nauki. Wśród wielu historycznych postaci godnych wspólnej pamięci są znakomici uczeni, kompozytorzy, poeci, wynalazcy - patroni ulic, uczczeni pomnikami mędrcy, których groby są miejscami kultu. Los sprawił, że został pochowany w Uzbekistanie, po zesłaniu przez Rosjan do obozu pracy. Dotąd nie zdobyto się na upamiętnienie jego imieniem którejkolwiek z ulic warszawskich. Dla nas najważniejsze pozostaje jednak przesłanie, które po sobie pozostawił: przesłanie etyczne i intelektualne, które i dziś brzmią niezwykle aktualnie. Z takim przekonaniem oddajemy ten album do rąk czytelników. Publikacja, polsko-angielskojęzyczna, opatrzona jest nieznanymi dotąd materiała...
O żydowskich opiekunkach w czasie wojny Autorki: Beata Chomątowska, Sylwia Chutnik, Patrycja Dołowy, Magdalena Kicińska, Karolina Przewrocka-Aderet, Karolina Sulej, Monika Sznajderman, Agnieszka Witkowska-Krych. Z posłowiem Hanny Krall „To był pomysł z gatunku tych oczywistych, tych, które pewnego dnia przychodzą do głowy i budzą zdziwienie: Dlaczego nie wcześniej? Dlaczego dopiero teraz pomyślałyśmy o tym, by przywołać pamięć o żydowskich kobietach, które w czasie wojny poświęciły się opiece nad osieroconymi lub chorymi dziećmi i tak często, nie próbując się ratować, były z nimi aż do końca? Oddajemy w Państwa ręce książkę, w której osiem autorek napisało o kilkunastu z nich. Wśród bohaterek są kobiety lepiej i słabiej znane, są też takie, o których nie wiemy niemal niczego, znamy tylko imię, skrawek życia. Wybór, jakiego dokonały redaktorki, nie wyczerpuje oczywiście tematu. Chciałybyśmy, by nasza książka była tylko strażą przednią i by w ślad za nią powstały dalsze, poświęcone j...
„Jeździłem po ruinach i zgliszczach stu zgładzonych gmin żydowskich w Polsce. Byłem pierwszym i jedynym pisarzem żydowskim, który odbył taką podróż, ale nie podróżowałem jako Żyd. Mój brytyjski paszport, jaki miałem wówczas w kieszeni, pozwolił mi udawać angielskiego dziennikarza”.Tak zaczyna się ta książka. Mordechaj Canin, pisarz i dziennikarz, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., który podczas wojny dotarł przez Japonię do Palestyny, w latach 1945–1947 kilka razy przyjeżdżał do Polski, by zobaczyć i opisać kraj po Zagładzie. Swoje relacje drukował w "Forwerts”, nowojorskiej gazecie w języku jidysz. Pełny zbiór tych tekstów, wydany w Izraelu w 1952 roku, ukazuje się w polskim przekładzie po raz pierwszy.Pisząc o przeszukiwaniu przez „łowców skarbów” ludzkich prochów w pobliżu dawnych obozów zagłady, wyznaje, że „pisanie o tym nie jest na siły Żyda [...]. Może za jakiś czas, kiedy ten koszmar się oddali, w następnych pokoleniach znajdzie się jakiś autor, historyk, który będzie w st...
Niezwykłe świadectwa Żydów ocalałych z Holokaustu zebrane i opracowane przez Miriam Harel, która jako polska Żydówka cudem przeżyła czasy II wojny. Autor: Miriam HarelOkładka: miękkaLiczba stron: 238Format: A5...
Wspomnienia Rachel Roth włączają się w wielką opowieść świadków o Holokauście. Wspomnienia spisane w latach siedemdziesiątych XX wieku są wypełnieniem przyrzeczenia złożonego nieznajomej więźniarce na Majdanku i upamiętnieniem tych wszystkich, którzy bezimiennie cierpieli i ginęli. Rachel opowiada światu o tym, co przeżyła ona – ta, która cudem przetrwała, i co przeżyli ci, którzy umierali bici, zagłodzeni, rozstrzelani, zagazowani. Rachel Roth do dziś przechowuje w domu bezcenną pamiątkę – rodzinne zdjęcie zrobione w warszawskim getcie latem 1941 roku. Wokół skromnego stołu zgromadziło się dwadzieścia jeden osób. Przeżyła tylko ona – dziewczyna na prawym skraju fotografii. Pozostali – jej mama, siostry i brat, dziadkowie i kuzyni – zginęli w łapankach w getcie, w transportach do obozów zagłady, w komorach gazowych. Rachel Roth (nazwisko rodowe Rotsztejn, imię polskie Roma), urodzona w inteligenckiej rodzinie żydowskiej na warszawskiej Pradze, trafiła do getta, gdy była nastolatką...
Wspomnienia Racheli Roth włączają się w wielką opowieść świadków o Holokauście. Spisane w latach siedemdziesiątych XX wieku są wypełnieniem przyrzeczenia złożonego nieznajomej więźniarce w Auschwitz i upamiętnieniem tych wszystkich, którzy bezimiennie cierpieli i ginęli. Rachela opowiada światu o tym, co przeżyła ona – ta, która cudem przetrwała – i co przeżyli ci, którzy umierali pobici, zagłodzeni, zamarznięci, rozstrzelani, zagazowani. Rachela Roth do dziś przechowuje w domu bezcenną pamiątkę – rodzinne zdjęcie zrobione w warszawskim getcie latem 1941 roku podczas uroczystości zaślubin jej wuja. Wokół skromnie zastawionego stołu zgromadziło się dwadzieścia jeden osób. Z tego grona przeżyła tylko ona – dziewczyna na prawym skraju fotografii obejmująca troskliwie kilkuletniego chłopczyka – swojego braciszka. Pozostali – jej mama, siostry i brat, dziadkowie i kuzyni – zginęli w łapankach w getcie, w transportach do obozów zagłady, w komorach gazowych. Rachela Roth (nazwisko rodowe Ro...
W tomie zamieszczone zostały dokumenty dotyczące pomocy udzielanej przez Polaków Żydom na terenie czterech regionów, objętych w okresie międzywojennym granicami odrębnych województw, a od 1941 r. znajdujących się pod okupacją niemiecką - Białostocczyźnie, Nowogródczyźnie, Polesiu i Wileńszczyźnie . W większości są to protokoły przesłuchań świadków, sporządzone przez pracowników Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce i jej oddziałów terenowych. Towarzyszą im listy kierowane przez ratowników do GKBZHwP, a także relacje ocalonych. Dokumenty dotyczą najróżniejszych form pomocy, począwszy od wsparcia żywnościowego, poprzez pomoc w zdobyciu fałszywych tożsamości, czy też okresowe ukrywanie, a skończywszy na ukrywaniu długotrwałym (wielomiesięcznym, wieloletnim). Część dokumentów porusza problem represji dokonanych przez Niemców na Polakach za wspieranie ludności żydowskiej. Autor: Sebastian PiątkowskiWydawnictwo: IPNRok wydania: 2023Oprawa: twardaLiczba stron: 532Format: 240...
Instytucja małżeństwa i rodziny zajmowała, i wciąż zajmuje, niezwykle ważne miejsce w tradycyjnym judaizmie. Obowiązkiem każdego ortodoksyjnego Żyda było ożenić się i mieć dzieci, zaś religijne nakazy i zakazy precyzyjnie regulowały poszczególne sfery życia rodzinnego i związane z nimi prawa i obowiązki małżonków. II wojna światowa zachwiała światem norm i wartości żydowskiej rodziny. Zmieniły się modele jej funkcjonowania, role, hierarchie, rozpadały się więzi, powstawały nowe formy związków. Żydowskie rodziny stanęły przed niewyobrażalnymi wyzwaniami, największym z których było zapewnienie społeczności przetrwania w ekstremalnych warunkach. Funkcjonowanie rodziny żydowskiej i jej przemiany w trakcie niemieckiej okupacji nie doczekały się dotychczas gruntownych opracowań. Autorów artykułów zamieszczonych w książce Rodzina żydowska. 1939-1945 interesowały zarówno zmieniające się w czasie warunki życia w dużych miastach oraz na prowincji, jak i różnorodne czynniki społeczno-psychologi...
